راوی داستان کودکی به نام «زائو پائولو» است که زندگی در محلههای فقیر، گِلی و مرطوب شهر رسیف را مشاهده میکند. او شاهد زندگی مردمی است که با خرچنگها همزیستاند — از آنها تغذیه میکنند، میانشان زندگی میکنند، و بقا و مرگشان تا حدی شبیه آنان است.
خرچنگها استعارهای مرکزیاند؛ نشانهای از چرخهٔ گرسنگی، مرگ، و رکود اجتماعی. اثر به جای ارائهٔ راهحل، با صداقتی تلخ رنج انسانها را تصویر میکند.
شخصیت | نقش و نماد |
---|---|
زائو پائولو | راوی کودک؛ ناظر بیگناه رنجهای ساختاری |
مرد آینهای | شخصیتی نمادین؛ بازتابدهندهٔ روح فقرا از طریق آینهاش |
خرچنگها | نماد گرسنگی، بقا، و چرخهٔ تکرارشوندهٔ فقر |
همسایگان | قربانیان گرسنگی؛ هرکدام روایت خاصی از ناامیدی دارند |
رمان نخستین بار در سال ۱۹۶۷ منتشر شد و بهعنوان نقطهٔ عطفی در ادبیات گرسنگی شناخته میشود. این اثر تلفیقی نادر از دانش علمی و بیان ادبی است که همزمان احساسات و آگاهی سیاسی را برمیانگیزد.
ترجمهٔ انگلیسی آن با عنوان Of Men and Crabs در سال ۱۹۷۰ منتشر شد. در ایران نیز با ترجمهٔ مشترک محمد قاضی و منیر جزنی (مهران)، جایگاه مهمی در مباحث عدالت اجتماعی و فقر کسب کرده است.
«مردان و خرچنگها» صرفاً یک رمان نیست — آینهای است که به گوشههای فراموششدهٔ انسانیت نگاه میافکند؛ جایی که گرسنگی نه عدد، بلکه زیستهای دردناک است. از خلال چشمان کودک و استعارهٔ خرچنگ، ژوزه دو کاسترو خواننده را به همدلی، تأمل، و تعهد انسانی فرا میخواند.