ابله

فیودور داستایوفسکی، یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان روس، در رمان «ابله» (۱۸۶۹) تصویری عمیق از انسانیت، معصومیت و فساد را ارائه می‌دهد. این اثر داستان مردی است که با نگاهی پاک و بی‌غل‌وغش وارد جامعه‌ای پر از تناقض‌ها و جاه‌طلبی‌ها می‌شود، اما سرانجام نمی‌تواند در برابر آن ایستادگی کند. داستایوفسکی در این رمان، از روان‌شناسی پیچیده‌ی شخصیت‌ها و روابط میان آن‌ها بهره می‌برد تا پرسش‌های بنیادینی درباره‌ی ایمان، اخلاق، عشق و جنون مطرح کند.

شاهزاده لیِو نیکلایویچ میشکین پس از سال‌ها درمان بیماری صرع در آسایشگاهی در سوئیس، به سن‌پترزبورگ بازمی‌گردد. او مردی مهربان، صادق و معصوم است و این ویژگی‌ها باعث می‌شود دیگران او را «ابله» بنامند.
در بدو ورود، با خانواده‌ی جنرال اپانچین آشنا می‌شود، و در جمع آن‌ها دختر زیبای خانواده، آگلایا اپانچینا، توجه خاصی به او نشان می‌دهد. اما اتفاقات پیچیده‌تری در انتظارش است؛ در این میان، میشکین با پارفیون روگوزین، مردی ثروتمند و شدیداً احساسی، ملاقات می‌کند که شیفته‌ی ناستاسیا فیلیپونا است.
ناستاسیا فیلیپونا زنی زیبا و باهوش اما آسیب‌دیده است که در گذشته توسط مردی ثروتمند مورد سوءاستفاده قرار گرفته و اکنون در آستانه‌ی ازدواج با گانیای ایوالگین، مردی جاه‌طلب و مادی‌گرا، قرار دارد. هنگامی که میشکین او را می‌بیند، با درک رنج‌هایش پیشنهاد ازدواج به او می‌دهد، اما ناستاسیا از او فرار می‌کند و با روگوزین همراه می‌شود.
در ادامه، رابطه‌ی میان میشکین و آگلایا نیز شکل می‌گیرد، اما جامعه، تفکرات او را نمی‌پذیرد و آگلایا نیز نمی‌تواند عشق او را جدی بگیرد. در نهایت، داستان به نقطه‌ی تراژیکی می‌رسد، جایی که روگوزین، بر اثر جنون و عشق دیوانه‌وار، ناستاسیا را به قتل می‌رساند. این حادثه، میشکین را کاملاً از نظر روانی متلاشی کرده و او را بار دیگر به وضعیت بیماری‌اش بازمی‌گرداند.

تحلیل شخصیت‌ها شاهزاده میشکین میشکین نماد پاکی، مهربانی و صداقت است. او شبیه به یک مسیح مدرن به نظر می‌رسد که می‌خواهد دیگران را از فساد نجات دهد، اما در نهایت خود قربانی این جهان پیچیده می‌شود. معصومیت بیش از حد او باعث می‌شود در جامعه‌ی فاسد روسیه‌ی آن زمان دوام نیاورد. ناستاسیا فیلیپونا ناستاسیا یکی از پیچیده‌ترین شخصیت‌های رمان است؛ او زنی باهوش، زیبا و عمیقاً آسیب‌دیده است که میان میل به رستگاری و خودویرانگری در نوسان است. با اینکه میشکین حقیقتاً می‌خواهد او را نجات دهد، ناستاسیا نمی‌تواند این عشق را بپذیرد و سرانجام توسط روگوزین به قتل می‌رسد.
پارفیون روگوزین روگوزین مردی پرشور، پرتنش و جاه‌طلب است که عشقش به ناستاسیا بیش از آنکه عاشقانه باشد، نوعی جنون و مالکیت محسوب می‌شود. او در نهایت از شدت عشق و حسادت، دست به جنایت می‌زند.
آگلایا اپانچینا آگلایا دختر زیبای خانواده‌ی اپانچین است که از نظر شخصیتی مغرور، جسور و در عین حال متزلزل است. علاقه‌ی او به میشکین از یک طرف واقعی است، اما از سوی دیگر او نمی‌تواند صداقت و معصومیت بیش از حد او را بپذیرد و رابطه‌شان نافرجام می‌ماند.
گانیای ایوالگین گانیای مردی جاه‌طلب و فرصت‌طلب است که در تلاش برای ازدواج با ناستاسیا، تنها به دنبال قدرت و ثروت است و هیچ عشقی به او ندارد. او یکی از نمادهای فساد اجتماعی در داستان است.
جمع‌بندی و نگاه فلسفی
به رمان داستایوفسکی در «ابله» از داستانی پرکشش و درامی نفس‌گیر برای بررسی مفاهیم خیر و شر، عشق و جنون، سرنوشت و اختیار استفاده کرده است. میشکین به عنوان نماد پاکی و حقیقت در جهانی فاسد محکوم به نابودی است. این موضوع یکی از مضامین اصلی داستایوفسکی در آثارش است: اینکه خوبی و معصومیت در برابر پیچیدگی‌های دنیای مدرن توان مقاومت ندارد.
این رمان همچنان یکی از عمیق‌ترین و فلسفی‌ترین آثار ادبی است که خواننده را به تفکر درباره‌ی ماهیت انسان و مسیر سرنوشت دعوت می‌کند.