مقدمه ای بر خط فرمان لینوکس

هر برنامه در لینوکس با سه جریان اصلی داده تعامل دارد:

• stdin: ورودی استاندارد (معمولاً کیبورد)
• stdout: خروجی استاندارد (نمایش در صفحه)
• stderr: نمایش پیام‌های خطا

تغییر مسیر خروجی استاندارد (stdout)

ls -l /usr/bin > ls-output.txt

خروجی به جای نمایش در ترمینال در فایل ذخیره می‌شود.

تغییر مسیر خطاها (stderr)

ls -l /bin/usr 2> ls-error.txt

فقط خطاها در فایل ثبت می‌شوند، خروجی عادی در ترمینال باقی می‌ماند.

ذخیره همزمان stdout و stderr

روش سنتی:

ls -l /bin/usr > ls-output.txt 2>&1

روش جدید در Bash:

ls -l /bin/usr &> ls-output.txt

افزودن خروجی به فایل (append)

ls -l /usr/bin >> ls-output.txt

داده‌ها به فایل اضافه می‌شوند، بدون پاک شدن محتوی قبلی.

دور انداختن خطاها با /dev/null

ls -l /bin/usr 2> /dev/null

/dev/null جریان خروجی را حذف می‌کند — اصطلاحاً «سطل زباله یونیکسی».

استفاده از cat و ورودی استاندارد (stdin)

cat filename

نمایش فایل در خروجی استاندارد

ساخت فایل با ورودی مستقیم:

cat > lazy_dog.txt
متنی که تایپ می‌کنیم

پایان ورودی با Ctrl+D

خواندن ورودی از فایل با <

cat < lazy_dog.txt

اتصال دستورات با pipe (|)

ls -l /usr/bin | less

خروجی ls وارد less می‌شود و قابل پیمایش خواهد بود.

مرتب‌سازی و حذف تکرار با sort و uniq

ls /bin /usr/bin | sort | uniq | less

نمایش فقط موارد تکراری:

ls /bin /usr/bin | sort | uniq -d | less

شمارش خطوط با wc

ls /bin /usr/bin | sort | uniq | wc -l

شمار فایل‌های اجرایی منحصربه‌فرد

جستجوی الگوها با grep

ls /bin /usr/bin | sort | uniq | grep zip

یافتن ابزارهای مرتبط با فشرده‌سازی

نمایش اولین یا آخرین خطوط با head و tail

head -n 5 ls-output.txt
tail -n 5 ls-output.txt

استفاده در pipe:

ls /usr/bin | tail -n 5

مانیتور لحظه‌ای فایل لاگ:

tail -f /var/log/messages

برای توقف Ctrl+C بزنید.

ذخیره همزمان با tee در میانهٔ pipe

ls /usr/bin | tee ls.txt | grep zip

همزمان ذخیره کل لیست در ls.txt و نمایش موارد zip

نتیجه‌گیری

با شناخت جریان‌های ورودی/خروجی و استفاده از تکنیک‌هایی مانند redirection و pipeline، می‌توان داده‌ها را کنترل، پالایش و ذخیره‌سازی کرد. ابزارهایی مانند grep، sort، wc، tee و /dev/null در کنار stdin، stdout و stderr دنیای ترمینال لینوکس را قدرتمند و قابل شخصی‌سازی می‌سازند.