مقدمه ای بر خط فرمان لینوکس

در لینوکس، متن‌های خروجی در بسیاری موارد نیاز به ساختار و شکل‌نمایی مناسب دارند—چه برای نمایش در ترمینال، چه برای چاپ یا درج در مستندات. ابزارهایی برای شماره‌گذاری، چینش، صفحه‌بندی و تایپ متن ارائه شده‌اند که در ادامه معرفی می‌شوند.

nl – شماره‌گذاری خطوط

دستور nl خطوط را شماره‌گذاری می‌کند و با پشتیبانی از بخش‌بندی صفحه منطقی و قالب‌بندی سفارشی، انعطاف‌پذیری بالایی دارد.

• نمونه ساده:
  

  nl distros.txt

• شماره‌گذاری سفارشی:
  

  nl -n rz -w 3 -s ' '

• نشانه‌های صفحه منطقی:
  \\:\\:\\: (هدر)، \\:\\: (بدنه)، \\: (فوتر)

fold – شکستن خطوط بلند

fold خطوط طولانی را به پهنای مشخصی تقسیم می‌کند، مناسب برای ترمینال‌های محدود.

echo "متن طولانی نمونه" | fold -w 12 -s

fmt – قالب‌بندی پاراگراف‌ها

fmt پاراگراف‌ها را با رعایت فاصله‌ها و تورفتگی‌ها مجدداً قالب‌بندی می‌کند، مناسب برای کامنت‌ها و نوشته‌های ساختارمند.

fmt -w 50 file.txt
fmt -p '# ' file.txt

pr – آماده‌سازی برای چاپ

pr فایل‌ها را صفحه‌بندی کرده و هدر، شماره صفحه و حاشیه اضافه می‌کند.

pr -l 15 -w 65 distros.txt

printf – خروجی ساخت‌یافته

printf برای تولید خروجی فرمت‌شده در اسکریپت‌ها استفاده می‌شود و ورودی از stdin دریافت نمی‌کند.

printf "Line: %05d\t%.2f\t%s\n" 7 3.14 "Done"

مشخص‌کننده	کاربرد
%d	عدد صحیح ده‌دهی
%f	عدد اعشاری
%s	رشته متن
%x / %X	عدد شانزده‌دهی
%%	علامت درصد واقعی

groff – قالب‌بندی پیشرفته سند

مجموعه ابزارهای groff برای قالب‌بندی اسناد با ماکروها و تولید خروجی PostScript یا PDF استفاده می‌شود. همچنین از tbl برای ساخت جدول پشتیبانی می‌کند.

• نمایش دستی به شکل ascii:
  

  zcat ls.1.gz | groff -mandoc -T ascii

• خروجی PDF:
  

  groff -mandoc file.1 > page.ps
  ps2pdf page.ps page.pdf

• جدول با tbl:
  

  groff -t -T ascii formatted-table.txt

نتیجه‌گیری

ابزارهای فرمت‌بندی لینوکس مانند nl، fold، fmt، pr، printf و groff امکانات متنوعی برای نمایش و چاپ داده‌ها فراهم می‌کنند. چه در تهیه اسناد، چه در خروجی ترمینال یا تولید گزارش‌ها، تسلط بر این ابزارها برای کاربران لینوکس بسیار ارزشمند است.