~3 min read • Updated Jun 10, 2025
سیستمهای لینوکس شامل فایلهای متنی قابل خواندن زیادی هستند، از جمله فایلهای پیکربندی و اسکریپتها که رفتار سیستم را تعریف میکنند. دستور less راهی ساده و کارآمد برای مشاهده این فایلها بدون تغییر در آنها فراهم میکند.
این مقاله نحوه عملکرد less، اهمیت فرمت فایلهای متنی و میانبرهای صفحهکلید برای پیمایش را بررسی میکند.
استفاده از دستور less دستور less امکان مشاهده صفحهبهصفحه فایلهای متنی را فراهم میکند و اجازه پیمایش و جستجو در متن را میدهد. دستور پایه به این صورت است:
مثلاً برای مشاهده فایلی که اطلاعات کاربران سیستم را ذخیره میکند، میتوان این دستور را اجرا کرد:
پس از باز شدن فایل با less، میتوان به جلو و عقب حرکت کرد و محتویات را بررسی کرد. برای خروج، کافی است کلید q را فشار دهید.
متن چیست؟ فایلهای متنی یک فرمت ساده داده هستند که در آن کاراکترها به اعداد نگاشت میشوند و امکان ذخیرهسازی و بازیابی آسان اطلاعات را فراهم میکنند.
یکی از ابتداییترین سیستمهای رمزگذاری متن ASCII (کد استاندارد آمریکایی برای تبادل اطلاعات) است که به هر کاراکتر یک عدد اختصاص میدهد.
برخلاف اسناد پردازش متن (مانند فایلهای Microsoft Word یا LibreOffice Writer)، فایلهای ASCII فقط شامل متن ساده هستند و هیچگونه فرمت اضافی ندارند.
از آنجا که لینوکس بسیاری از تنظیمات سیستم را به صورت فایلهای متنی ذخیره میکند، کاربران میتوانند بهراحتی آنها را خوانده و تغییر دهند. حتی ویندوز اهمیت متن ساده را با برنامه Notepad که مخصوص ویرایش فایلهای ASCII است، تأیید میکند.
پیمایش با less دستور less به کاربران امکان پیمایش روان در فایلهای متنی را میدهد. میانبرهای مفید صفحهکلید:
چرا less از more بهتر است؟ دستور less به عنوان نسخه بهبودیافته دستور قدیمی more توسعه یافته است.
در حالی که more تنها امکان پیمایش رو به جلو را فراهم میکرد، less اجازه پیمایش در دو جهت، جستجو و سایر قابلیتهای کاربردی را میدهد.
همین مسئله موجب شد که در بین کاربران لینوکس شوخی معروفی شکل بگیرد: "Less is more!"—که از سبک طراحی مدرن الهام گرفته شده است.
جمعبندی دستور less یک ابزار ضروری برای مشاهده فایلهای متنی در لینوکس است، مخصوصاً فایلهای تنظیمات سیستمی. با امکاناتی مثل پیمایش آسان، جستجو و سرعت بالا، نسبت به نسخههای قدیمی مانند more بسیار کاربردیتر است.
این مقاله نحوه عملکرد less، اهمیت فرمت فایلهای متنی و میانبرهای صفحهکلید برای پیمایش را بررسی میکند.
استفاده از دستور less دستور less امکان مشاهده صفحهبهصفحه فایلهای متنی را فراهم میکند و اجازه پیمایش و جستجو در متن را میدهد. دستور پایه به این صورت است:
less filename
مثلاً برای مشاهده فایلی که اطلاعات کاربران سیستم را ذخیره میکند، میتوان این دستور را اجرا کرد:
less /etc/passwd
پس از باز شدن فایل با less، میتوان به جلو و عقب حرکت کرد و محتویات را بررسی کرد. برای خروج، کافی است کلید q را فشار دهید.
متن چیست؟ فایلهای متنی یک فرمت ساده داده هستند که در آن کاراکترها به اعداد نگاشت میشوند و امکان ذخیرهسازی و بازیابی آسان اطلاعات را فراهم میکنند.
یکی از ابتداییترین سیستمهای رمزگذاری متن ASCII (کد استاندارد آمریکایی برای تبادل اطلاعات) است که به هر کاراکتر یک عدد اختصاص میدهد.
برخلاف اسناد پردازش متن (مانند فایلهای Microsoft Word یا LibreOffice Writer)، فایلهای ASCII فقط شامل متن ساده هستند و هیچگونه فرمت اضافی ندارند.
از آنجا که لینوکس بسیاری از تنظیمات سیستم را به صورت فایلهای متنی ذخیره میکند، کاربران میتوانند بهراحتی آنها را خوانده و تغییر دهند. حتی ویندوز اهمیت متن ساده را با برنامه Notepad که مخصوص ویرایش فایلهای ASCII است، تأیید میکند.
پیمایش با less دستور less به کاربران امکان پیمایش روان در فایلهای متنی را میدهد. میانبرهای مفید صفحهکلید:
| دستور | عملکرد |
|---|---|
| Page Up / b | حرکت یک صفحه به عقب |
| Page Down / Space | حرکت یک صفحه به جلو |
| Up Arrow | حرکت یک خط به بالا |
| Down Arrow | حرکت یک خط به پایین |
| G | رفتن به انتهای فایل |
| 1G / g | رفتن به ابتدای فایل |
| /متن | جستجوی یک کلمه یا عبارت خاص |
| n | یافتن دفعه بعدی جستجوی قبلی |
| h | نمایش صفحه راهنما |
| q | خروج از less |
چرا less از more بهتر است؟ دستور less به عنوان نسخه بهبودیافته دستور قدیمی more توسعه یافته است.
در حالی که more تنها امکان پیمایش رو به جلو را فراهم میکرد، less اجازه پیمایش در دو جهت، جستجو و سایر قابلیتهای کاربردی را میدهد.
همین مسئله موجب شد که در بین کاربران لینوکس شوخی معروفی شکل بگیرد: "Less is more!"—که از سبک طراحی مدرن الهام گرفته شده است.
جمعبندی دستور less یک ابزار ضروری برای مشاهده فایلهای متنی در لینوکس است، مخصوصاً فایلهای تنظیمات سیستمی. با امکاناتی مثل پیمایش آسان، جستجو و سرعت بالا، نسبت به نسخههای قدیمی مانند more بسیار کاربردیتر است.
Written & researched by Dr. Shahin Siami