عبارات منظم در لینوکس

عبارات منظم یکی از ابزارهای کلیدی برای جست‌وجو و پردازش متن هستند. در لینوکس، دستورات بسیاری مانند grep، find، locate، less و ویرایشگرهایی مانند vim از regex پشتیبانی می‌کنند. این مقاله بر فرم‌های مطابق استاندارد POSIX تمرکز دارد: عبارات پایه (BRE) و پیشرفته (ERE).

عبارات منظم چیست؟

عبارات منظم مجموعه‌ای از نمادها هستند که برای تطابق با الگوهای متنی استفاده می‌شوند. آن‌ها از wildcardهای شِلی دقیق‌تر و قدرتمندترند.

grep؛ قهرمان regex

grep -h bzip dirlist*.txt

گزینه	توضیح
-i	بی‌تفاوتی نسبت به حروف بزرگ و کوچک
-v	نمایش خطوطی که تطابق ندارند
-c	شمارش تعداد تطابق‌ها
-l / -L	نمایش فایل‌هایی با / بدون تطابق
-n	نمایش شماره خطوط
-h	حذف نام فایل از خروجی

متاکاراکترها و لنگرها

متاکاراکترها شامل ^ $ . [ ] { } * + ? ( ) | هستند. برای جلوگیری از تداخل با شِل، از علامت نقل قول استفاده کنید.

• .: تطابق با هر کاراکتر واحد
• ^: تطابق با ابتدای خط
• $: تطابق با انتهای خط

عبارات براکتی و کلاس‌های کاراکتری

grep '[bg]zip' dirlist*.txt
grep '[^bg]zip' dirlist*.txt

کلاس	توضیح
[:alnum:]	حروف و اعداد
[:digit:]	فقط ارقام
[:lower:], [:upper:]	حروف کوچک / بزرگ
[:space:]	فاصله‌ها (مثل space، tab)

برای رفتار یکپارچه، زبان locale را به ASCII تغییر دهید:

export LANG=POSIX

BRE در برابر ERE

• BRE: نیاز به اسلش برای کاراکترهای خاص دارد
• ERE: پشتیبانی از |، +، ?، {} و () بدون اسلش

grep -E 'AAA|BBB|CCC' file.txt

تعیین تعداد تکرار با Quantifierها

نشان‌گذاری	توضیح
?	صفر یا یک بار تکرار
*	صفر یا بیشتر
+	حداقل یک بار
{n}	دقیقاً n بار
{n,m}	بین n تا m بار
{n,}	حداقل n بار

کاربردهای عملی

اعتبارسنجی شماره تلفن

grep -Ev '^\([0-9]{3}\) [0-9]{3}-[0-9]{4}$' phonelist.txt

یافتن نام‌فایل‌های ناخوشایند

find . -regex '.*[^-_./0-9a-zA-Z].*'

جست‌وجوی regex با locate

locate --regex 'bin/(bz|gz|zip)'

جست‌وجو در less

less phonelist.txt
/^\([0-9]{3}\) [0-9]{3}-[0-9]{4}$

regex در vim

/[0-9]\{3}\) [0-9]\{3\}-[0-9]\{4\}

برای فعال‌سازی برجسته‌سازی، دستور زیر را بزنید:

:set hlsearch

پیدا کردن ابزارهای پشتیبان regex

cd /usr/share/man/man1
zgrep -El 'regex|regular expression' *.gz

نتیجه‌گیری

عبارات منظم ابزارهایی پرکاربرد برای جست‌وجوی دقیق متن در لینوکس هستند. با استفاده از دستورات grep، find، locate، less و vim، می‌توانید متن‌ها را فیلتر کنید، داده‌ها را اعتبارسنجی نمایید و فایل‌ها را با دقت پیدا کنید. تسلط بر BRE و ERE و مفاهیم regex، مسیر پردازش پیشرفته متنی را برایتان هموار می‌کند.