~1 min read • Updated Jul 18, 2025

۱. تعریف و سینتکس


نوعنحو تعریفساختار
لیست[1, "apple", True]ترتیب‌دار و قابل‌تغییر
تاپل(1, "apple", True)ترتیب‌دار و غیرقابل‌تغییر
دیکشنری{"name": "Ali", "age": 30}نگاشت کلید–مقدار

۲. مقایسه عملکردی


ویژگیلیستتاپلدیکشنری
قابلیت تغییر (Mutability)✅ قابل‌تغییر❌ غیرقابل‌تغییر✅ قابل‌تغییر
نوع دسترسیبر اساس اندیس (0،1،...)بر اساس اندیسبر اساس کلید منحصربه‌فرد
حفظ ترتیب✅ حفظ می‌شود✅ حفظ می‌شود✅ از نسخه ۳.۷ به بعد
مقادیر تکراری✅ مجاز✅ مجازکلید: ❌ / مقدار: ✅ مجاز
کاربردهامجموعه‌های دینامیکداده‌های ثابت و گروهینگاشت و جست‌وجوی سریع

۳. نمونه‌هایی از دسترسی



# لیست
my_list = ["apple", "banana", "cherry"]
print(my_list[0])      # خروجی: 'apple'

# تاپل
my_tuple = ("apple", "banana", "cherry")
print(my_tuple[1])     # خروجی: 'banana'

# دیکشنری
my_dict = {"fruit1": "apple", "fruit2": "banana"}
print(my_dict["fruit2"])  # خروجی: 'banana'

۴. چه زمانی از کدام نوع استفاده کنیم؟


  • لیست‌ها: زمانی که مجموعه‌ای منعطف دارید که نیاز به افزودن یا تغییر دارد.
  • تاپل‌ها: برای گروه‌بندی داده‌های ثابت مانند مختصات یا ثابت‌های برنامه.
  • دیکشنری‌ها: زمانی که به نگاشت سریع بین کلید و مقدار نیاز دارید — مثل مشخصات کاربر یا تنظیمات برنامه.

نتیجه‌گیری


شناخت تفاوت بین لیست، تاپل و دیکشنری منجر به نوشتن کدی پاک‌تر، سریع‌تر و قابل نگهداری‌تر در پایتون می‌شود. استفادهٔ صحیح از هر ساختار داده باعث بهره‌وری بهتر در پروژه‌های واقعی خواهد شد.


Written & researched by Dr. Shahin Siami