~2 min read • Updated Aug 27, 2025

لیست‌ها، تاپل‌ها و دیکشنری‌ها ساختارهای کلیدی برای ذخیره و مدیریت داده‌ها در پایتون هستند.
هر کدام ویژگی‌های خاصی دارند که در موقعیت‌های مختلف قابل استفاده‌اند؛ از مجموعه‌های ترتیبی تا داده‌های نگاشتی.
مقایسه ساختار و تعریف هر نوع داده‌ای
نوع داده نمونه تعریف نحوه ساختار
لیست [1, "apple", True] ترتیب‌دار، قابل‌تغییر
تاپل (1, "apple", True) ترتیب‌دار، غیرقابل‌تغییر
دیکشنری {"name": "Ali", "age": 30} نگاشتی، بر پایهٔ کلید–مقدار

جدول تفاوت‌های عملکردی
ویژگی لیست تاپل دیکشنری
قابلیت تغییر (Mutable)
نوع ایندکس‌دهی عدد (۰،۱،۲,...) عدد کلید سفارشی
قابلیت مرتب‌سازی ✅ (sort) ❌ (باید تبدیل شود) ❌ مستقیم امکان‌پذیر نیست
حفظ ترتیب درج ✅ (از نسخه ۳.۷ به بعد)
قابلیت تودرتو بودن
کاربرد معمول ذخیره و پردازش توالی داده داده‌های ثابت و امن مدیریت اطلاعات نگاشتی (مانند پروفایل)

نمونه کاربردی و تفاوت در دسترسی به داده‌ها html

my_list = ["apple", "banana", "cherry"]
my_tuple = ("apple", "banana", "cherry")
my_dict = {"fruit1": "apple", "fruit2": "banana"}

print(my_list[0])       # دسترسی با ایندکس عددی
print(my_tuple[1])      # مانند لیست، اما غیرقابل تغییر
print(my_dict["fruit2"])# دسترسی با کلید

نتیجه‌گیری هر یک از این ساختارها برای هدف خاصی طراحی شده‌اند:
اگر به مجموعه‌ای قابل تغییر و پیمایش نیاز دارید، لیست بهترین گزینه است.
اگر داده‌ها باید ثابت بمانند، از تاپل استفاده کنید.

Written & researched by Dr. Shahin Siami