مقدمه ای بر خط فرمان لینوکس

سیستم‌عامل لینوکس ابزارهای قدرتمندی برای مدیریت فایل‌ها و دایرکتوری‌ها از طریق ترمینال ارائه می‌دهد. در حالی که رابط‌های گرافیکی برای کارهای ساده مناسب‌اند، استفاده از CLI (رابط خط فرمان) دقت، انعطاف‌پذیری و قابلیت‌های پیچیده‌تری در اختیار کاربر قرار می‌دهد.

دستورات پایه مدیریت فایل و دایرکتوری

• cp: کپی فایل‌ها و دایرکتوری‌ها
• mv: جابجایی یا تغییر نام فایل‌ها و دایرکتوری‌ها
• mkdir: ایجاد دایرکتوری جدید
• rm: حذف فایل‌ها و دایرکتوری‌ها
• ln: ایجاد لینک‌های سخت و نمادین

استفاده از wildcardها برای انتخاب فایل‌ها

با استفاده از patternهای glob می‌توان فایل‌ها را براساس الگو انتخاب کرد:

الگو	معنی
*	هر رشته‌ای از کاراکترها
?	هر کاراکتر منفرد
[abc]	هر کاراکتری از مجموعه مشخص شده
[!abc]	کاراکتری خارج از مجموعه
[[:digit:]]	هر رقم (۰ تا ۹)

ساخت دایرکتوری با mkdir

mkdir dir1 dir2 dir3

سه دایرکتوری به‌نام‌های dir1، dir2 و dir3 ایجاد می‌شوند.

کپی فایل‌ها با دستور cp

cp file1 file2         # کپی ساده
cp -i file1 file2     # تأیید قبل از بازنویسی
cp -r dir1 dir2       # کپی بازگشتی دایرکتوری

گزینه‌های رایج:

گزینه	شرح
-a	حفظ مجوزها و مالکیت فایل
-u	کپی فقط فایل‌های جدیدتر یا غیروجود
-v	نمایش جزئیات عملیات

جابجایی و تغییر نام با mv

mv file1 file2         # تغییر نام
mv file1 file2 dir1    # انتقال به دایرکتوری

اگر dir1 موجود باشد، فایل‌ها به داخل آن منتقل می‌شوند.

حذف فایل‌ها با rm

rm file1               # حذف ساده
rm -r dir1            # حذف دایرکتوری به‌صورت بازگشتی
rm -rf dir1           # حذف بدون تأیید (با احتیاط زیاد!)

ساخت لینک‌ها با ln

لینک سخت:

ln file fun-hard

لینک نمادین:

ln -s file fun-sym

مقایسه لینک سخت و نمادین

ویژگی	لینک سخت	لینک نمادین
نوع ارتباط	ارجاع به inode	ارجاع به مسیر فایل
پارتیشن	درون یک پارتیشن	قابل استفاده در چند پارتیشن
حذف فایل اصلی	لینک معتبر می‌ماند	لینک شکسته می‌شود

محیط تست (Playground)

cd ~
mkdir playground
cd playground
mkdir dir1 dir2

کپی فایل passwd:

cp /etc/passwd .

تغییر نام و جابجایی:

mv passwd fun
mv fun dir1
mv dir1/fun dir2
mv dir2/fun .

ساخت لینک‌ها در محیط تست

لینک سخت:

ln fun fun-hard
ln fun dir1/fun-hard

لینک نمادین:

ln -s fun fun-sym
ln -s ../fun dir1/fun-sym

حذف لینک‌ها و فایل‌ها

rm fun-hard          # کاهش شمار لینک
rm -i fun            # حذف فایل اصلی
rm fun-sym           # حذف لینک نمادین شکسته

پاکسازی کل محیط تست

rm -r playground

نتیجه‌گیری

با دستورات خط فرمان لینوکس می‌توان فایل‌ها، دایرکتوری‌ها و لینک‌ها را به‌صورت دقیق و مؤثر مدیریت کرد. تسلط بر دستوراتی مانند cp، mv، rm، ln و درک درست از wildcardها، ابزارهای حرفه‌ای مدیریت فایل در اختیار شما قرار می‌دهد.