مفاهیم، انواع و معماری‌های شبکه‌های کامپیوتری

۱. تفاوت سیاست‌ها و رویه‌ها

• سیاست‌ها: تعیین چارچوب و محدودیت‌های رفتاری و فنی برای کاربران
• رویه‌ها: دستورالعمل‌های اجرایی برای پیاده‌سازی سیاست‌ها در موقعیت‌های خاص

۲. مدیریت تغییرات (Change Management)

مرحله	توضیح
مستندسازی دلیل	توضیح هدف تغییر
درخواست تغییر	ارائه فرم به هیئت بررسی
رویه‌های پیکربندی	توضیح مراحل اعمال تغییر
برنامه بازگشت	پیشگیری از شکست تغییرات
تأثیرات بالقوه	شناسایی سیستم‌های آسیب‌پذیر
اطلاع‌رسانی	اطلاع به ذی‌نفعان قبل/بعد از تغییر
تأیید نهایی	بررسی امنیتی و تأیید مدیریت
پنجره نگهداری	اعمال تغییر در زمان کم‌بار شبکه
مستندسازی نهایی	به‌روزرسانی پیکربندی شبکه

۳. پاسخ به حوادث (Incident Response)

• شناسایی: تشخیص تهدید
• واکنش: اقدامات فوری مثل قرنطینه
• تحلیل: بررسی منبع حادثه
• بازیابی: بازگردانی سرویس‌ها
• گزارش: مستندسازی و بررسی مدیریتی

۴. طرح بازیابی از فاجعه (DRP)

• فجایع: طبیعی، انسانی، فناورانه
• اقدامات: تهیه نسخه پشتیبان، بازیابی زیرساخت، تست

۵. تداوم کسب‌وکار (BCP)

• تحلیل BIA: تعیین اولویت منابع حیاتی
• هدف: حفظ عملکرد سازمان در زمان فاجعه

۶. چرخه عمر سیستم‌ها

• تهیه → نصب → نگهداری → از رده خارج کردن
• اقدامات امنیتی: حذف ایمن داده‌ها در دفع تجهیزات

۷. رویه‌های عملیاتی استاندارد (SOP)

سند دقیق وظایف عملیاتی هر دپارتمان با مراحل اجرایی، تأییدیه، و مستندسازی

۸. سخت‌سازی (Hardening)

• حذف سرویس‌های غیرضروری
• بستن پورت‌های غیرمجاز
• کنترل دستگاه‌های USB

۹. سیاست‌های امنیتی کلیدی

• AUP: سیاست استفاده مجاز از منابع
• Password Policy: پیچیدگی، دوره انقضا، تاریخچه رمز
• BYOD: استفاده شخصی از دستگاه‌ها؛ نیاز به MDM/MAM
• Remote Access: VPN و کنترل دسترسی با NAC
• Onboarding/Offboarding: ورود/خروج کاربر با کنترل حساب و تجهیزات
• Security Policy: حفاظت فیزیکی و دیجیتال از اطلاعات سازمانی

۱۰. ممیزی امنیتی و سیاست میز تمیز

• ممیزی داخلی یا شخص ثالث برای بررسی امنیت
• Clean Desk: حذف اطلاعات حساس از محیط کاری

۱۱. کنترل تجهیزات ضبط و حفاظت فیزیکی

سیاست	اقدام
ضبط غیرمجاز	ممنوعیت دوربین و فلش USB
نشان و ردیابی	نشان شناسایی و ورود/خروج
دوربین مداربسته	نصب در ورودی‌ها و اتاق سرور
قفل درها	استفاده از کارت دسترسی/رمز ترکیبی

۱۲. پیشگیری از از دست دادن داده‌ها (DLP)

• عملکرد: جلوگیری از خروج داده حساس
• پیاده‌سازی: نقطه انتهایی و شبکه‌ای

۱۳. مستندسازی شبکه

نوع مستند	شرح
نمودار فیزیکی	دستگاه‌ها و کابل‌ها
نقشه طبقه WLAN	پوشش وای‌فای و شناسایی APهای مشکوک
نمودار منطقی	VLANها، پروتکل‌ها، آدرس‌دهی
مستند MDF/IDF	ارتباطات مراکز توزیع
بررسی سایت	گزارش‌های فنی قبل/بعد از نصب

۱۴. توافق‌نامه‌های رایج

توافق‌نامه	هدف
NDA	عدم افشای اطلاعات حساس
SLA	تعیین سطح پاسخگویی خدمات
MOU	تفاهم‌نامه همکاری غیرالزام‌آور

۱۵. نقض سیاست‌ها

• اجرا یکنواخت و غیرشخصی
• واکنش متناسب با شدت تخلف
• مثال: ذخیره محتوای غیرمجاز منجر به اخراج

۱۶. نکات کلیدی برای Network+

• تفاوت سیاست‌ها و رویه‌ها
• چرخه مدیریت تغییرات و بازگشت

  نوشته و پژوهش شده توسط دکتر شاهین صیامی