دستور iftop

۱. iftop چیست؟

iftop ابزاری برای مشاهدهٔ لحظه‌ای مصرف پهنای باند شبکه از طریق ترمینال است. این ابزار با نمایش جریان‌های داده بین آدرس‌های IP و تفکیک دریافت (IN) و ارسال (OUT) کمک به عیب‌یابی، نظارت بر بار شبکه، و تحلیل رفتار ترافیکی سیستم می‌کند.

۲. نصب iftop

این ابزار در اکثر مخازن توزیع‌های لینوکس موجود است:

sudo apt install iftop        # Debian / Ubuntu

sudo yum install iftop        # CentOS / RHEL

sudo pacman -S iftop          # Arch Linux

۳. اجرای اولیه دستور

برای اجرای استاندارد روی رابط eth0:

sudo iftop -i eth0

در صورت عدم تعیین رابط، iftop به‌طور خودکار انتخاب می‌کند یا خطا می‌دهد.

۴. کلیدهای تعاملی در حین اجرا

کلید	عملکرد
h	نمایش راهنما
t	تغییر نمایش خلاصه یا کامل ارتباط‌ها
s / S	مرتب‌سازی بر اساس ارسال یا دریافت
p	نمایش پورت‌ها در کنار IP
n	غیرفعال کردن تبدیل DNS
N	فعال کردن تبدیل DNS
q	خروج از برنامه

۵. سوییچ‌های کاربردی هنگام اجرا

• -i: تعیین رابط شبکه مورد نظر

sudo iftop -i ens33

• -n: عدم تبدیل IP به نام دامنه

sudo iftop -n

• -P: نمایش پورت همراه با آدرس

sudo iftop -P

• -f: اعمال فیلتر BPF برای ترافیک خاص

sudo iftop -f "port 80"

۶. نمونه کاربردهای عملی

• بررسی مصرف پهنای باند یک سرویس خاص مثل Apache
• شناسایی آدرس‌هایی با حجم بالا در خروجی یا ورودی
• تست عملکرد فایروال یا NAT
• تحلیل لحظه‌ای در زمان کندی شبکه یا بار سنگین

۷. نکات امنیتی و فنی

• برای دسترسی به کارت شبکه نیاز به sudo دارید
• ترافیک رمزگذاری‌شده مانند HTTPS قابل مشاهده به‌صورت IP و حجم است ولی محتوای آن قابل تحلیل نیست
• در سیستم‌های دارای چند رابط باید از سوییچ -i استفاده شود

۸. مقایسه iftop با ابزارهای مشابه

ویژگی	iftop	nload	iptraf
نمایش لحظه‌ای مصرف پهنای باند	✅	✅	✅
تفکیک بر اساس آدرس IP	✅	❌	✅
تعامل‌پذیری در ترمینال	✅	✅	✅
پشتیبانی از فیلتر BPF	✅	❌	✅

۹. نتیجه‌گیری

iftop ابزاری مؤثر و سبک‌وزن برای بررسی لحظه‌ای ترافیک شبکه در لینوکس است. با نمایش دقیق حجم تبادل داده میان آدرس‌ها و تفکیک ورودی/خروجی، به مدیران سیستم در تحلیل مشکلات شبکه و نظارت بر سرویس‌های آنلاین کمک می‌کند. ترکیب کلیدهای تعاملی و فیلترهای دقیق، iftop را به یک ابزار ضروری برای مانیتورینگ روزانه تبدیل کرده است.