دستور iftop

۱. iftop چیست؟

iftop ابزاری برای مشاهدهٔ لحظه‌ای مصرف پهنای باند شبکه از طریق ترمینال است. این ابزار با نمایش جریان‌های داده بین آدرس‌های IP و تفکیک دریافت (IN) و ارسال (OUT) کمک به عیب‌یابی، نظارت بر بار شبکه، و تحلیل رفتار ترافیکی سیستم می‌کند.

۲. نصب iftop

این ابزار در اکثر مخازن توزیع‌های لینوکس موجود است:

sudo apt install iftop        # Debian / Ubuntu

sudo yum install iftop        # CentOS / RHEL

sudo pacman -S iftop          # Arch Linux

۳. اجرای اولیه دستور

برای اجرای استاندارد روی رابط eth0:

sudo iftop -i eth0

در صورت عدم تعیین رابط، iftop به‌طور خودکار انتخاب می‌کند یا خطا می‌دهد.

۴. کلیدهای تعاملی در حین اجرا

کلید	عملکرد
h	نمایش راهنما
t	تغییر نمایش خلاصه یا کامل ارتباط‌ها
s / S	مرتب‌سازی بر اساس ارسال یا دریافت
p	نمایش پورت‌ها در کنار IP
n	غیرفعال کردن تبدیل DNS
N	فعال کردن تبدیل DNS
q	خروج از برنامه

۵. سوییچ‌های کاربردی هنگام اجرا

-i: تعیین رابط شبکه مورد نظر

sudo iftop -i ens33

-n: عدم تبدیل IP به نام دامنه

sudo iftop -n

-P: نمایش پورت همراه با آدرس

sudo iftop -P

-f: اعمال فیلتر BPF برای ترافیک خاص

sudo iftop -f "port 80"

۶. نمونه کاربردهای عملی

بررسی مصرف پهنای باند یک سرویس خاص مثل Apache
شناسایی آدرس‌هایی با حجم بالا در خروجی یا ورودی
تست عملکرد فایروال یا NAT
تحلیل لحظه‌ای در زمان کندی شبکه یا بار سنگین

۷. نکات امنیتی و فنی

برای دسترسی به کارت شبکه نیاز به sudo دارید
ترافیک رمزگذاری‌شده مانند HTTPS قابل مشاهده به‌صورت IP و حجم است ولی محتوای آن قابل تحلیل نیست
در سیستم‌های دارای چند رابط باید از سوییچ -i استفاده شود

۸. مقایسه iftop با ابزارهای مشابه

ویژگی	iftop	nload	iptraf
نمایش لحظه‌ای مصرف پهنای باند	✅	✅	✅
تفکیک بر اساس آدرس IP	✅	❌	✅
تعامل‌پذیری در ترمینال	✅	✅	✅
پشتیبانی از فیلتر BPF	✅	❌	✅

۹. نتیجه‌گیری

iftop ابزاری مؤثر و سبک‌وزن برای بررسی لحظه‌ای ترافیک شبکه در لینوکس است. با نمایش دقیق حجم تبادل داده میان آدرس‌ها و تفکیک ورودی/خروجی، به مدیران سیستم در تحلیل مشکلات شبکه و نظارت بر سرویس‌های آنلاین کمک می‌کند. ترکیب کلیدهای تعاملی و فیلترهای دقیق، iftop را به یک ابزار ضروری برای مانیتورینگ روزانه تبدیل کرده است.