دستورات لینوکس برای مدیران سیستم

۱. ssh چیست؟

ssh مخفف Secure Shell، ابزاری برای اتصال راه‌دور به ماشین‌های لینوکس/یونیکس از طریق شبکه و در بستر امن رمزگذاری‌شده است. برای ورود به سرور:

ssh user@hostname

مثال:

ssh [email protected]

۲. نصب ssh در لینوکس

• کلاینت ssh: معمولاً از پیش نصب شده
• سرور ssh: برای پذیرش اتصال‌ها باید نصب شود

sudo apt install openssh-server

سرویس را فعال کنید:

sudo systemctl enable --now ssh

۳. گزینه‌های مهم ssh

• -p: تعیین پورت سفارشی

ssh -p 2222 user@host

• -i: استفاده از کلید خصوصی برای احراز هویت

ssh -i ~/.ssh/id_rsa user@host

• -L: تنظیم tunnel یا port forwarding

ssh -L 8080:localhost:80 user@host

۴. scp چیست؟

scp ابزاری برای انتقال فایل بین دو سیستم، مبتنی بر پروتکل ssh و کاملاً امن و رمزگذاری‌شده است.

۵. انتقال فایل از سیستم محلی به راه‌دور

scp file.txt [email protected]:/home/user/

۶. انتقال فایل از راه‌دور به سیستم محلی

scp [email protected]:/home/user/file.txt ./

۷. انتقال پوشه‌ها با scp

از سوییچ -r برای انتقال بازگشتی (recursive):

scp -r myfolder/ user@host:/home/user/

۸. سوییچ‌های مهم scp

scp -P 2222 file.txt user@host:/path

scp -i ~/.ssh/id_rsa file.txt user@host:/path

scp -r dir/ user@host:/path

scp -v file.txt user@host:/path

۹. نکات امنیتی

• از کلیدهای SSH به‌جای رمز عبور استفاده کنید (ssh-keygen)
• فایل ~/.ssh/authorized_keys را برای مجوزدهی استفاده کنید
• دسترسی chmod 600 برای کلیدهای خصوصی ضروری است
• از fail2ban یا firewall برای محافظت در برابر حملات brute-force استفاده کنید

۱۰. نتیجه‌گیری

ssh و scp از ابزارهای بنیادین در لینوکس برای مدیریت راه‌دور، انتقال فایل و ایمن‌سازی عملیات شبکه هستند. یادگیری نحوهٔ استفادهٔ صحیح از آن‌ها، مبنای مدیریت حرفه‌ای سیستم‌ها و امنیت اطلاعات در بستر شبکه است.